1
00:00:01,200 --> 00:00:06,690
Ik maakte veel geluid, ik
schreeuwde in het Nederlands.

2
00:00:06,720 --> 00:00:09,840
Of ik liep als ik een bepaalde stem in
mijn hoofd had met mijn

3
00:00:09,865 --> 00:00:12,160
tong uit mijn mond.

4
00:00:12,360 --> 00:00:14,880
Maar ik stond ook het verkeer te regelen.

5
00:00:14,905 --> 00:00:20,980
Ik ging trams tegenhouden en
een motorrijder, die stopte gewoon.

6
00:00:21,005 --> 00:00:24,940
Ook had ik soms heel kinderlijk gedrag,
dan kon ik in de bus gaan zitten

7
00:00:24,965 --> 00:00:26,820
met de duim in mijn mond.

8
00:00:26,845 --> 00:00:30,300
Dus dat is allemaal heel raar gedrag.

9
00:00:30,325 --> 00:00:36,160
Het zou mij helpen als mensen mij zo nu en
dan even helpen naar een

10
00:00:36,185 --> 00:00:38,160
rustige plek te bewegen.

11
00:00:39,000 --> 00:00:45,580
En het liefste zou ik gewoon
eventjes geknuffeld willen worden of

12
00:00:45,605 --> 00:00:47,360
aangesproken, maar het gaat het.

13
00:00:48,160 --> 00:00:53,200
Ik neem er voor om de rest van mijn leven
hierover

14
00:00:53,360 --> 00:00:59,220
voorlichting te geven, te verbreiden en
waar ik ook ben, bij de buren of op de

15
00:00:59,245 --> 00:01:05,440
sportclub, Ik probeer het taboe van de
psychose te doorbreken en ook altijd erbij

16
00:01:05,465 --> 00:01:08,560
te zeggen: Iedereen kan dit overkomen.
Iedereen kan dit overkomen.

17
00:01:08,640 --> 00:01:13,480
Ik denk dat het heel goed is dat
er wel meer bekendheid over komt.

18
00:01:14,000 --> 00:01:19,320
Ik ben Cynthia, geboren en getogen
Amsterdamsse en ik ben werkzaam

19
00:01:19,345 --> 00:01:21,960
bij Cliëntenbelang Amsterdam.

20
00:01:22,720 --> 00:01:25,210
Er zijn veel uitdagingen binnen de GGZ.

21
00:01:25,240 --> 00:01:27,740
Zoals we weten, zijn
er overal wachtlijsten.

22
00:01:27,765 --> 00:01:31,840
Specialistische klinieken worden gesloten
en er zijn te weinig woningen voor

23
00:01:31,865 --> 00:01:35,140
cliënten die na behandeling
hun leven weer willen opbouwen.

24
00:01:35,165 --> 00:01:39,740
Kort gezegd, overal grote uitdagingen en
soms moet je kijken naar een behapbaar,

25
00:01:39,765 --> 00:01:41,740
realistisch korte termijndoel.

26
00:01:41,765 --> 00:01:43,900
Begin klein en begin bij de basis.

27
00:01:43,925 --> 00:01:46,020
En dat is educatie.

28
00:01:46,045 --> 00:01:50,880
Deze rapportage vraagt gemeente Amsterdam
om te beginnen met een campagne in

29
00:01:50,905 --> 00:01:55,490
Amsterdam voor begrip en
tolerant voor onbegrepen gedrag.

30
00:01:55,520 --> 00:01:59,380
In de media staan deze
mensen bekend als verward.

31
00:01:59,405 --> 00:02:03,980
Wij zetten in voor meer wederzijdsbegrip
voor deze Amsterdammers.

32
00:02:04,005 --> 00:02:08,280
De problematiek rond deze personen met
verward gedrag heeft de afgelopen

33
00:02:08,305 --> 00:02:10,040
jaren veel aandacht gekregen.

34
00:02:10,240 --> 00:02:11,730
Maar het bestaat
natuurlijk al veel langer.

35
00:02:11,760 --> 00:02:15,815
Verward gedrag is een heel groot
stigmatiserend verzamelbegrip geworden.

36
00:02:15,840 --> 00:02:18,360
Dat de meeste mensen doet denken aan
psychische problemen en soms

37
00:02:18,385 --> 00:02:20,700
zelfs wel gevaarlijke situaties.

38
00:02:20,725 --> 00:02:23,060
Terwijl de cijfers dat
helemaal niet bevestigen.

39
00:02:23,085 --> 00:02:26,280
Bovendien zijn mensen niet voortdurend
verward, maar vertonen op een

40
00:02:26,305 --> 00:02:29,060
bepaald moment onbegrepen gedrag.

41
00:02:29,085 --> 00:02:33,020
Het gaat dus niet alleen om de
persoon die onbegrepen gedrag vertoont,

42
00:02:33,045 --> 00:02:36,940
maar juist om mensen die in contact
willen komen met deze persoon.

43
00:02:36,965 --> 00:02:42,000
Vanuit dit begrip kunnen mensen contact
maken en richten we ons veel minder op het

44
00:02:42,025 --> 00:02:44,780
onbegrepen gedrag en op de angst hiervoor.

45
00:02:44,805 --> 00:02:48,500
Deze campagne lost de grote thema's van
wachtlijsten en woningtekort

46
00:02:48,525 --> 00:02:52,180
natuurlijk niet op,
maar kan wel zorgen voor meer inclusie

47
00:02:52,205 --> 00:02:55,060
en minder stigma, angst en bejegening.

48
00:02:55,085 --> 00:02:56,980
Juist op de korte termijn.

49
00:02:57,005 --> 00:03:00,000
Want de uitdrukking 'Onbekend maakt
onbemind' is er

50
00:03:00,025 --> 00:03:01,660
natuurlijk niet voor niets.

51
00:03:01,685 --> 00:03:07,680
We moeten meer begrijpen en meer leren,
waardoor het onbekende bekend gaat worden.

52
00:03:09,920 --> 00:03:14,600
Ik ben Wouter, ik woon in Amsterdam-Oost.

53
00:03:14,625 --> 00:03:18,240
Ik ben geboren in Zwolle, ben 56 jaar.

54
00:03:18,640 --> 00:03:23,860
Ik was met mijn vriendin een paar maanden
geleden in Malaga

55
00:03:23,885 --> 00:03:29,580
en daar kwamen we aan met het vliegtuig
en dan met de bus naar het centrale plein.

56
00:03:29,605 --> 00:03:33,980
En ik Ik had al in het vliegtuig
zenuwpijnen die behoorlijk ernstig waren,

57
00:03:34,005 --> 00:03:37,500
maar die namen tijdens de
hele reis alleen maar toe.

58
00:03:37,525 --> 00:03:40,415
Alsof er elektriciteit door
mijn lichaam heen giert.

59
00:03:40,440 --> 00:03:43,440
Dat doet heel veel pijn, vooral aan mijn
voeten en vooral dan ook mijn

60
00:03:43,465 --> 00:03:45,780
linkerkant van mijn lichaam.

61
00:03:45,805 --> 00:03:49,420
Het is alsof je je been aan schikdraad

62
00:03:49,445 --> 00:03:53,980
houdt en ook sterk schikdraad.

63
00:03:54,005 --> 00:03:58,380
Dus met een hoge voltage, dat je een soort
stroming door je lijf heen voelt gaan.

64
00:03:58,405 --> 00:04:04,600
Toen ik in Málaga was, in dat plein,
was ik zo ver in de pijn dat ik het moest

65
00:04:04,625 --> 00:04:07,140
uitschreeuwen omdat ik
het niet meer hield.

66
00:04:07,165 --> 00:04:11,535
Ik maakte veel geluid, ik schreeuwde in
het Nederlands en het was moeilijk

67
00:04:11,560 --> 00:04:12,800
omdat het dus in Spanje was.

68
00:04:12,825 --> 00:04:15,300
Ik begrijp ook helemaal niemand
wat je aan het schreeuwen bent.

69
00:04:15,325 --> 00:04:16,580
Ik had alleen maar veel pijn.

70
00:04:16,605 --> 00:04:20,100
Mijn hele lichaam was één brok pijn.

71
00:04:20,125 --> 00:04:24,660
Mensen liepen voorbij, mensen keken

72
00:04:24,685 --> 00:04:29,080
even, mensen liepen gewoon voorbij.

73
00:04:29,440 --> 00:04:32,880
Je had naar me toe kunnen komen en me
kunnen vragen in Engels, bijvoorbeeld.

74
00:04:32,905 --> 00:04:34,260
Iedereen kan Engels.

75
00:04:34,285 --> 00:04:36,840
waar ik naartoe wilde.

76
00:04:36,920 --> 00:04:40,255
Waar wil je naartoe?
Dan help ik je daar naartoe.

77
00:04:40,280 --> 00:04:43,400
Iemand die in die stad woonde en dat
duidelijk en rustig kon uitleggen

78
00:04:43,425 --> 00:04:45,500
en me daarheen kon begeleiden.

79
00:04:45,525 --> 00:04:47,535
Dat had mij zeker geholpen.

80
00:04:47,560 --> 00:04:48,820
Ik heb wel iets moois geleerd.

81
00:04:48,845 --> 00:04:54,940
Een aantal weken later dat ik ook nog
een keer op vakantie was in Kopenhagen

82
00:04:54,965 --> 00:04:59,060
daar werd ik door een vriend gewezen op
het feit dat er groene

83
00:04:59,085 --> 00:05:04,140
zonnebloemen sunflower keycords
te verkrijgen zijn bij de apotheek.

84
00:05:04,165 --> 00:05:11,380
Die je kan omdragen op airports of op
drukke plekken in de stad, internationaal.

85
00:05:11,405 --> 00:05:17,720
En daarmee geef je aan dat je eigenlijk
onbegrepen, ongeziene klachten hebt en dat

86
00:05:17,745 --> 00:05:22,520
je graag geholpen wordt als het druk is
of als er veel mensen om je heen zijn.

87
00:05:22,545 --> 00:05:26,480
Als je aan het schreeuwen bent, als je
hulp nodig hebt, dan hoef je het niet eens

88
00:05:26,505 --> 00:05:30,340
om te vragen, want mensen zien het
al aan je, aan je koord om je nek.

89
00:05:30,365 --> 00:05:33,460
Ze komen meteen op je af en
je krijgt onmiddellijk hulp.

90
00:05:33,485 --> 00:05:36,900
Ik ervaarde dat op het
vliegveld van Kopenhagen.

91
00:05:36,925 --> 00:05:41,460
Je kon overal gewoon eerst wat mensen
vroegen van: Hoe kan ik je helpen?

92
00:05:41,485 --> 00:05:43,300
Dat werkte heel goed.

93
00:05:43,325 --> 00:05:48,880
Het zou mij helpen als mensen mij zo nu
en dan even helpen naar

94
00:05:48,905 --> 00:05:50,660
een rustige plek te bewegen.

95
00:05:50,685 --> 00:05:52,135
Waar ik op mezelf kan zijn.

96
00:05:52,160 --> 00:05:55,480
Want ik vind de pijnbeleving, als ik hem
heftig heb, vind ik het eigenlijk

97
00:05:55,505 --> 00:05:56,720
ook wel fijn om alleen te zijn.

98
00:05:56,745 --> 00:06:00,700
Op een kamer, of op een donkere plek, of
op een rustige plek

99
00:06:00,725 --> 00:06:02,300
zonder andere prikkels.

100
00:06:02,325 --> 00:06:06,760
Ik heb namelijk ook een beetje last van
autisme, waardoor de interne prikkels, de

101
00:06:06,785 --> 00:06:09,860
pijnprikkels door autisme
heel erg voelbaar zijn.

102
00:06:09,885 --> 00:06:13,815
En als het moment er is dat ik heel
veel pijn heb, ben ik liever alleen.

103
00:06:13,840 --> 00:06:15,760
Want dan ga ik schudden met
mijn lijf en dan ga ik...

104
00:06:15,785 --> 00:06:19,760
dan wordt het onrustig.

105
00:06:22,440 --> 00:06:26,220
Ik hoop dat mensen gaan helpen.

106
00:06:26,245 --> 00:06:31,700
Wat je kan doen is proberen op een
afstand te blijven staan van iemand.

107
00:06:31,725 --> 00:06:35,380
Op een paar meter om te
kijken of het veilig is.

108
00:06:35,405 --> 00:06:37,695
Dat ik niet agressief word.

109
00:06:37,720 --> 00:06:39,760
Ik word niet agressief, maar ik kan me
voorstellen dat bepaalde mensen

110
00:06:39,785 --> 00:06:41,300
ook wel agressief kunnen worden.

111
00:06:41,325 --> 00:06:45,180
Dus je kunt het voorkomen, denk ik, door
even een soort van een paar meter afstand

112
00:06:45,205 --> 00:06:48,840
te nemen en te gaan vragen:
Wat kan ik voor je doen?

113
00:06:50,000 --> 00:06:57,800
Ik ben Esther, ik ben 54 jaar en ik
woon ook in Amsterdam sinds 12 jaar.

114
00:06:58,000 --> 00:07:02,140
Toen ik 25 was, kreeg ik
stemmen in mijn hoofd.

115
00:07:02,165 --> 00:07:06,620
En ik ging daar hardop naar terug praten.

116
00:07:06,645 --> 00:07:11,660
Nou was ik soms ook zo boos op die stem in
mijn hoofd, dat ik ging

117
00:07:11,685 --> 00:07:13,800
schreeuwen op straat.

118
00:07:13,825 --> 00:07:17,840
Soms liep ik ook te huilen
en dan liep ik bijvoorbeeld door de straat

119
00:07:17,865 --> 00:07:21,880
en dan zei de politie: Mevrouw,
u mag hier niet huilen.

120
00:07:21,920 --> 00:07:25,440
En dan liep ik een eindje verder en dan
kwam er een meisje naar buiten en zei:

121
00:07:25,465 --> 00:07:29,440
Ah, kom eens even mee, even iets drinken.

122
00:07:30,640 --> 00:07:36,420
Ik loop ook altijd te huilen in de
maatschappij, dus dat meisje herkende het.

123
00:07:36,445 --> 00:07:40,340
Ook had ik soms heel kinderlijk gedrag,
dan kon ik in de bus gaan zitten

124
00:07:40,365 --> 00:07:42,540
met de duim in mijn mond.

125
00:07:42,565 --> 00:07:45,720
Of ik liep als ik een bepaalde stem in
mijn hoofd had met mijn

126
00:07:45,745 --> 00:07:48,060
tong uit mijn mond.

127
00:07:48,085 --> 00:07:50,740
Dus dat is allemaal heel raar gedrag.

128
00:07:50,765 --> 00:07:55,520
Ik kreeg soms ook wel eens te
horen: Pas je nou gewoon eens aan.

129
00:07:55,640 --> 00:08:01,200
Of: Kijk eens me aan zo
van doe eens normaal.

130
00:08:01,225 --> 00:08:06,100
Maar eigenlijk werd er best
wel hard op gereageerd.

131
00:08:06,125 --> 00:08:12,200
En het liefste zou ik gewoon dan
eventjes geknuffeld willen worden

132
00:08:12,225 --> 00:08:14,380
of aangesproken, meid gaat het?

133
00:08:14,405 --> 00:08:17,580
Het tegenovergestelde gebeurde.

134
00:08:17,605 --> 00:08:22,960
En ik schreeuwde en huilde echt van alle
pijn wat mensen allemaal tegen me zeiden

135
00:08:22,985 --> 00:08:26,620
en dat ik me onveilig
voelde in de maatschappij.

136
00:08:26,645 --> 00:08:32,780
Heel veel mensen hebben die pijn ook
nooit gehad en dat snap ik op zich wel.

137
00:08:32,805 --> 00:08:38,620
Maar nu is het veel makkelijker, want nu
hebben mensen mobiele telefoons en

138
00:08:38,645 --> 00:08:44,380
kan je gewoon hardop praten zonder dat
mensen doorhebben dat je stem heeft.

139
00:08:44,405 --> 00:08:47,740
Ik voel me er heel
vaak heel erg alleen mee.

140
00:08:47,765 --> 00:08:51,600
Dus als je het dan gewoon kan delen om met
mensen op een zachte manier

141
00:08:51,625 --> 00:08:57,020
op je reageren, dat hielp wel.

142
00:08:57,045 --> 00:09:01,160
Kan ik iets voor je doen, maar niet zo
van: 'Pas je eens aan

143
00:09:01,185 --> 00:09:04,260
raar mens, weet je wel?
Heel hard.

144
00:09:04,285 --> 00:09:08,820
Want ik doe dat dan niet voor de
aandacht, ik schreeuw echt om mijn pijn.

145
00:09:08,845 --> 00:09:13,820
Ik denk dat het heel goed is
dat het taboe doorbroken wordt.

146
00:09:13,845 --> 00:09:16,980
Want kijk maar eens naar
zwervers, bijvoorbeeld.

147
00:09:17,005 --> 00:09:22,260
Die liggen ook in zichzelf te
schreeuwen en te praten en zo.

148
00:09:22,285 --> 00:09:25,335
Die hebben helemaal niks meer.

149
00:09:25,360 --> 00:09:25,760
Weet je?

150
00:09:25,785 --> 00:09:33,400
Ik denk dat het goed is dat er
wat meer bekendheid over komt.

151
00:09:36,040 --> 00:09:38,980
Ik ben Jeroen, ik ben 56.

152
00:09:39,005 --> 00:09:40,860
Ik ben geboren in Amsterdam.

153
00:09:40,885 --> 00:09:45,620
Nou ja, ik was een keer, werd ik 's
nachts wakker, was ik erg in de war.

154
00:09:45,645 --> 00:09:47,375
Voelde me heel onrustig.

155
00:09:47,400 --> 00:09:50,160
Weet ik veel of je 10 koffie op hebt, om
maar zoiets te vergelijken,

156
00:09:50,185 --> 00:09:52,260
terwijl ik bijna geen koffie drink.

157
00:09:52,285 --> 00:09:56,600
Toen werd er op een gegeven moment de
ambulance gebeld via de benedenbuurvrouw,

158
00:09:56,625 --> 00:09:58,415
die kwam ook naar boven en weet ik wat.

159
00:09:58,440 --> 00:10:00,000
Hebben we nog uurder moeten
wachten en toen mochten.

160
00:10:00,000 --> 00:10:01,780
eindelijk mee
Of mocht ik mee dan.

161
00:10:01,805 --> 00:10:06,100
En toen werd ik op een gegeven moment
ondervraagd door twee

162
00:10:06,125 --> 00:10:08,400
studentartsen, volgens mij.
En dat ging nog goed.

163
00:10:08,425 --> 00:10:12,100
En daarna kwam de psychiater,
die kwam mij interviewen.

164
00:10:12,125 --> 00:10:17,100
En die zat tegenover mij en op één of
andere manier was ik zo geïntrigeerd

165
00:10:17,125 --> 00:10:21,575
door zijn
groene puntschoenen, glimmende groene

166
00:10:21,600 --> 00:10:24,380
puntschoenen, dat ik maar de hele
tijd naar zijn schoenen bleef kijken.

167
00:10:24,405 --> 00:10:28,880
Terwijl hij mij ondervroeg
van: Wat is er nou aan de hand?

168
00:10:29,360 --> 00:10:31,800
Hij zei op een op een gegeven moment ook,
hij ging blijkbaar in z'n status te zitten

169
00:10:31,825 --> 00:10:35,700
van: Als je me nu niet aankijkt,
dan kan ik niks voor je doen.

170
00:10:35,725 --> 00:10:39,400
Hij liet me in die zin aan mijn lot over.

171
00:10:39,425 --> 00:10:43,100
En toen ben ik op een gegeven
moment de straat wel opgegaan.

172
00:10:43,125 --> 00:10:48,820
Ik stap daar die Constantijn Huygensstraat
uit, niet wetende waar ik precies was.

173
00:10:48,845 --> 00:10:53,295
Maar ik voelde me als een soort zombie
die al uren natuurlijk niet had gegeten.

174
00:10:53,320 --> 00:10:53,720
Die was lijkbleek.

175
00:10:53,745 --> 00:10:55,840
Ik was lijkbleek, ik liep zo over de
straat en ik deelde alle

176
00:10:55,865 --> 00:10:57,660
mensen in in goed en kwaad.

177
00:10:57,685 --> 00:11:02,420
En dan dacht ik bij die 'Oh, daar moet
ik voor oppassen, die is gevaarlijk.

178
00:11:02,445 --> 00:11:06,200
' En dan liep ik er zo op af en dan
gingen die mensen ook zo om je heen.

179
00:11:06,225 --> 00:11:09,080
Van: Ik zie het wel, maar ik
doe net of ik het niet zie.

180
00:11:09,105 --> 00:11:12,060
' Of een beetje half lachen, of
een beetje die is in de war of zo.

181
00:11:12,085 --> 00:11:14,135
Je ziet dat mensen je ontwijken.

182
00:11:14,160 --> 00:11:16,200
Er zijn mensen te doen of
er niks aan de hand is.

183
00:11:16,225 --> 00:11:18,640
En er zijn mensen die je letterlijk
uitlachen, ook van de verte.

184
00:11:18,665 --> 00:11:22,300
En dan kijken ze en dan
duiken ze weer ergens achter.

185
00:11:22,325 --> 00:11:27,540
En ik had ook het idee dat ik contact
had met een bepaalde hond die er liep.

186
00:11:27,565 --> 00:11:29,255
Dat die mij wel begreep.

187
00:11:29,280 --> 00:11:32,440
Want ik die wist wie er goed en kwaad was
en die hond was verder wel goed

188
00:11:32,465 --> 00:11:34,020
en die liep steeds met me mee.

189
00:11:34,045 --> 00:11:36,280
Maar ik stond ook het verkeer te regelen.

190
00:11:36,305 --> 00:11:41,455
Ik ging trams tegenhouden
en een motorrijder en die stopte gewoon.

191
00:11:41,480 --> 00:11:44,280
En dan zei ik: 'Rij maar weer
door, want jij bent toch wel goed.

192
00:11:44,305 --> 00:11:45,660
' En dan deed die weer door.

193
00:11:45,685 --> 00:11:48,900
Op een gegeven moment staat er
natuurlijk politie naast je.

194
00:11:48,925 --> 00:11:52,360
Daar kwam steeds meer politie en ik heb
nog een agent zo geduwd van: Blijf

195
00:11:52,385 --> 00:11:54,220
van me af en weet ik veel wat.

196
00:11:54,245 --> 00:11:57,700
En blijkbaar hadden ze wel in de gaten die
jongen is erg in de war, maar

197
00:11:57,725 --> 00:11:59,380
hij moet wel mee.

198
00:11:59,405 --> 00:12:01,200
Toen had ik opeens dus handboeien om.

199
00:12:01,225 --> 00:12:04,560
Toen lag ik achter in de politieauto
en ben ik meegaan naar die cel.

200
00:12:04,585 --> 00:12:08,480
Ik stond alleen mijn trams tegen te houden.

201
00:12:10,480 --> 00:12:17,620
Dus ik denk dat een vriendelijke
ambulancebroeder maar dat had wel geholpen, denk ik.

202
00:12:17,645 --> 00:12:19,040
Maar goed,

203
00:12:20,080 --> 00:12:23,420
ik kom ook wel eens iemand tegen die in de
war is en dan denk ik: Nou, die heeft het

204
00:12:23,445 --> 00:12:25,660
misschien wel moeilijker
dan ik ooit gehad.

205
00:12:25,685 --> 00:12:29,815
En dan probeer ik toch
heel even de dialoog even aan,

206
00:12:29,840 --> 00:12:30,720
heel Ik even proberen.

207
00:12:30,745 --> 00:12:34,040
En als die dan toerekeningsvatbaar
is, dan denk ik: Ah, valt wel mee.

208
00:12:34,065 --> 00:12:36,900
En dan neem je iemand
heel serieus wat die zegt.

209
00:12:36,925 --> 00:12:40,920
Of ik liep bij station Zuid en toen zag ik
een jongen staan op z'n blote

210
00:12:40,945 --> 00:12:44,255
voeten, hele zwarte voeten had hij.
En die speelde gitaar.

211
00:12:44,280 --> 00:12:47,340
En ik kijk zo naar hem en ik doe
alleen even zo van: Ga het goed met je?

212
00:12:47,365 --> 00:12:49,580
Mijn twee duimen steek ik nu omhoog.

213
00:12:49,605 --> 00:12:52,800
En toen deed hij ook z'n
twee duimen zo omhoog.

214
00:12:52,825 --> 00:12:54,340
Ja, het gaat wel goed.

215
00:12:54,365 --> 00:12:55,940
Dus heel even contact.

216
00:12:55,965 --> 00:12:58,800
De meeste mensen lopen
natuurlijk gewoon door.

217
00:12:58,825 --> 00:13:03,415
Ik bedoel, als jij nu de straat hierop
gaat, willekeurig, je begint

218
00:13:03,440 --> 00:13:04,520
gewoon heel hard te schreeuwen.

219
00:13:04,545 --> 00:13:05,880
De meeste mensen zullen gewoon doorlopen.

220
00:13:05,905 --> 00:13:09,200
Die zullen net doen: Nou
oké, ik loop door.

221
00:13:09,225 --> 00:13:12,360
Dus er is wel moed voor nodig
om iemand aan te spreken.

222
00:13:12,385 --> 00:13:16,260
Of begrip, of het zelf hebben meegemaakt.

223
00:13:16,285 --> 00:13:18,760
En dan heb je er meer begrip voor.

224
00:13:22,120 --> 00:13:28,320
Ik neem me voor om de rest van mijn leven
hierover voorlichting

225
00:13:28,345 --> 00:13:29,580
te geven, te verbreiden.

226
00:13:29,605 --> 00:13:35,340
En waar ik ook ben, bij de buren of op de
sportclub, ik probeer het taboe

227
00:13:35,365 --> 00:13:38,060
van de psychose te doorbreken.

228
00:13:38,085 --> 00:13:41,060
En ook altijd erbij te zeggen:
Iedereen kan dit overkomen.

229
00:13:41,085 --> 00:13:42,480
Iedereen kan dit overkomen.

230
00:13:42,720 --> 00:13:44,220
En daar zitten mensen vaak niet.

231
00:13:44,245 --> 00:13:46,060
Die zitten me: Oh, jij bent gek.

232
00:13:46,085 --> 00:13:48,240
Ik niet.

233
00:13:49,760 --> 00:13:51,860
Ik ben Karlijn Roeks.

234
00:13:51,885 --> 00:13:53,400
Ik ben 35 jaar.

235
00:13:53,425 --> 00:13:57,300
Ik ben socioloog, auteur van
het boek 'In verwarde staat'.

236
00:13:57,325 --> 00:14:01,300
Ik ben onderzoeker en ervaringsdeskundige.

237
00:14:01,325 --> 00:14:07,940
Nou, ik hoor eigenlijk heel erg de
behoefte aan gewoon even

238
00:14:07,965 --> 00:14:10,700
een arm om je heen, een kop thee.

239
00:14:10,725 --> 00:14:14,860
De vraag: Hoe gaat het?
Gaat het wel goed?

240
00:14:14,885 --> 00:14:17,940
' Zachtaardigheid, empathie.

241
00:14:17,965 --> 00:14:29,120
In plaats van angst en handhaven en aanpak
en signaleren en preventie, risicodenken.

242
00:14:29,160 --> 00:14:34,540
Bij Wouter viel me heel erg op het
woord 'overprikkeling' kwam in mijn op.

243
00:14:34,565 --> 00:14:36,900
Het werd allemaal te veel.

244
00:14:36,925 --> 00:14:39,960
En eigenlijk ook om hele
begrijpelijke redenen.

245
00:14:39,985 --> 00:14:46,080
Van die pijn die hij heeft, die
chronische pijn, is zo ontzettend erg.

246
00:14:46,105 --> 00:14:50,320
Het trekt de hele tijd aan je, het vraagt
de hele tijd je aandacht,

247
00:14:50,345 --> 00:14:53,100
je energie zuigt het weg.

248
00:14:53,125 --> 00:14:57,280
En dan ben je ook nog in een vreemde,
drukke omgeving, waar alles nieuw is.

249
00:14:57,305 --> 00:14:59,200
Je weet niet meer waar je naartoe moet.

250
00:14:59,225 --> 00:15:03,040
Dat is überhaupt vermoeiend al na zo'n
lange reis en dan heb je ook nog

251
00:15:03,065 --> 00:15:05,980
de hele tijd die zeurende pijn.

252
00:15:06,005 --> 00:15:11,180
En ik hoor eigenlijk
iemand waarbij het even te veel wordt.

253
00:15:11,205 --> 00:15:15,080
En ik denk dat heel veel mensen zich
ergens wel kunnen herkennen daarin, in

254
00:15:15,105 --> 00:15:20,020
deze maatschappij, die zo gehaast
is en steeds meer vraagt van ons.

255
00:15:20,045 --> 00:15:23,900
Dat het gewoon te veel wordt dat je
het letterlijk uit wil schreeuwen

256
00:15:23,925 --> 00:15:27,620
en even naar een rustige plek gewoon wil.

257
00:15:27,645 --> 00:15:32,480
Bij Esther vond
ik het zo prachtig om dat meisje te horen dat

258
00:15:32,505 --> 00:15:39,760
naar Esther toe kwam en zei van:
Kom even meid, laten we even thee drinken.

259
00:15:39,785 --> 00:15:44,820
En ik herkende het zo erg, omdat ik zelf
ook zo vaak eigenlijk

260
00:15:44,845 --> 00:15:47,900
wel wil huilen in deze maatschappij.

261
00:15:47,925 --> 00:15:53,300
En dat vond ik echt empathisch.

262
00:15:53,325 --> 00:15:59,960
Dat klonk als een heel gevoelig iemand die
moeite heeft ook met deze harde

263
00:15:59,985 --> 00:16:03,100
maatschappij soms en dacht
van: Ik ga het anders doen.

264
00:16:03,125 --> 00:16:10,900
En ik vond dat een heel mooi concreet
voorbeeld van hoe we misschien allemaal

265
00:16:10,925 --> 00:16:13,580
een beetje mooier kunnen
maken voor elkaar.

266
00:16:13,605 --> 00:16:17,100
Bij Jeroen viel me heel erg op..

267
00:16:17,125 --> 00:16:17,223
J

268
00:16:17,423 --> 00:16:25,340
ja, dat wat hij deed was eigenlijk, zoals
hij zelf aangaf, ook niet echt gevaarlijk.

269
00:16:25,365 --> 00:16:30,040
Het was vreemd
en het trad buiten wat we normaal

270
00:16:30,065 --> 00:16:36,240
verwachten en dus daarom trekt het ons uit
de allerdaagse orde en geeft onrust.

271
00:16:36,265 --> 00:16:38,300
Maar het is niet gevaarlijk.

272
00:16:38,325 --> 00:16:41,960
Maar er wordt wel altijd
gelijk geëscaleerd, gelijk op die

273
00:16:41,985 --> 00:16:44,980
paniekknop gedrukt, gelijk politie erbij.

274
00:16:45,005 --> 00:16:49,960
Waardoor je jezelf, als je in de war bent,
ook gaat afvragen van: Heb ik misschien

275
00:16:49,985 --> 00:16:54,560
nog meer gedaan dan alleen
maar die tram tegengehouden?

276
00:16:55,040 --> 00:17:00,880
Maar er zijn genoeg verhalen waarbij er
inderdaad niks strafbaars wordt gedaan,

277
00:17:00,905 --> 00:17:05,700
geen messen worden getrokken, niets wordt
bedreigd en dat politie meteen bij is

278
00:17:05,725 --> 00:17:07,980
en steeds meer politie bij is.

279
00:17:08,005 --> 00:17:11,360
En dat is heel illustrerend voor hoe wij
als samenleving omgaan

280
00:17:11,385 --> 00:17:14,720
met onbegrepen gedrag.

281
00:17:15,960 --> 00:17:22,520
Ik denk dat
wij niet zozeer een stappenplan moeten

282
00:17:22,545 --> 00:17:28,810
aanleren of allemaal vaktermen en medische
termen, maar meer een houding,

283
00:17:28,840 --> 00:17:32,220
om ons te verhouden tot iets wat wij niet kennen.

284
00:17:32,245 --> 00:17:35,010
We hebben heel erg die dubbele standaard.

285
00:17:35,040 --> 00:17:42,010
Want als iets afwijkt, als iets gek is,
dan koppelen we dat heel snel aan gevaar.

286
00:17:42,040 --> 00:17:47,770
Heel snel aan allerlei mediabeelden,
van: Oh, iemand gaat een mes trekken.

287
00:17:47,800 --> 00:17:49,740
En eigenlijk blokkeren we dan.

288
00:17:49,765 --> 00:17:52,570
We rennen alweer weg uit het hier en nu.

289
00:17:52,600 --> 00:17:54,840
Maar wat zien we nou eigenlijk
echt voor ons gebeuren?

290
00:17:54,865 --> 00:17:58,940
Iemand regelt het
verkeer, iemand schreeuwt.

291
00:17:58,965 --> 00:18:00,660
En ik denk dat we...

292
00:18:00,685 --> 00:18:06,600
ja, we rennen heel erg weg in
stappenplannen en termen, verwarde

293
00:18:06,625 --> 00:18:11,980
personen, onbegrepen gedrag, waar weer
allemaal handelingsschema's bij horen.

294
00:18:12,005 --> 00:18:17,160
Maar laten we gewoon even kijken van: Oh,
eigenlijk raken wij zelf ook

295
00:18:17,185 --> 00:18:19,420
in de war van zo'n situatie.

296
00:18:19,445 --> 00:18:21,140
En dat is niet erg.

297
00:18:21,165 --> 00:18:23,810
Laten we gewoon eens even aftasten.

298
00:18:23,840 --> 00:18:28,940
Inderdaad, dat hoor ik ook in die verhalen
terug van: Misschien met wat afstand nog

299
00:18:28,965 --> 00:18:34,400
naar iemand toe, maar gewoon eens even met
oogcontact peilen en vragen hoe het gaat.

300
00:18:34,425 --> 00:18:37,010
Of een gebaar inderdaad met
die duimen van: Ga het goed?

301
00:18:37,040 --> 00:18:39,500
En dan kijken van: Hoe reageert iemand?

302
00:18:39,525 --> 00:18:42,770
En dan weer de volgende stap bepalen.

303
00:18:42,800 --> 00:18:48,600
In plaats van meteen op die paniekknop en
meteen 112 en meteen politie.

304
00:18:50,120 --> 00:18:56,940
Het zou heel mooi zijn als de gemeente een
campagne opzet over het feit dat wij

305
00:18:56,965 --> 00:19:03,920
in deze samenleving soms onbegrepen gedrag
zien op straat, in het

306
00:19:03,945 --> 00:19:05,940
park, in het winkelcentrum.

307
00:19:05,965 --> 00:19:10,200
Dat het ook iedereen kan overkomen en dat
dat deel is van het

308
00:19:10,225 --> 00:19:12,700
samenleven en van het leven.

309
00:19:12,725 --> 00:19:19,530
En een campagne opzet die burgers
handvatten biedt,

310
00:19:19,560 --> 00:19:23,900
om zich daartoe te verhouden en dan
wederom geen stappenplan,

311
00:19:23,925 --> 00:19:26,090
maar een houding aanleert.

312
00:19:26,120 --> 00:19:28,720
Een houding van
nieuwsgierigheid en empathie.