10 december 2024

Zorgkosten besparen? Investeer dan in de Wmo

De zorgkosten stijgen en de vraag naar zorg neemt toe. Gaan we dan investeren of bezuinigen? Wordt het kop of munt? Er zitten altijd twee kanten aan een verhaal. Twee werelden die bij elkaar moeten komen. De systeemwereld versus de leefwereld. Beleid versus uitvoering. Sociaal versus fysiek. De overheid versus de burger. De zorgaanbieder versus de cliënt. Ik zag het altijd als een van mijn sterke punten om in mijn werk beide kanten te belichten, de brug te slaan tussen mensen, werelden en organisaties die elkaar niet leken te begrijpen.

 

Als belangenbehartiger in de zorg probeer ik het perspectief en de stem van de Amsterdammers die zorg en ondersteuning nodig hebben in het gemeentehuis te laten doorklinken. Maar die stem lijkt steeds minder gehoord te worden…
‘We willen hetzelfde, we hebben hetzelfde doel’, zeggen bestuurders en ambtenaren geregeld in overleggen. Het beste voor de Amsterdammer.

 

En natuurlijk, er werken talloze bevlogen medewerkers bij de overheid die daar ooit begonnen zijn om de wereld te verbeteren en iets te betekenen voor de burger. Waarom lijkt het dan steeds vaker om regels en systemen te gaan in plaats van dat hogere, gezamenlijke doel?

 

Als ik om mij heen zie hoeveel moeite mensen moeten doen, hoe hard ze moeten vechten om noodzakelijke zorg en voorzieningen te krijgen, dan is het soms erg moeilijk te geloven dat gemeenten aan de kant van de burger staan. 
Als ik naar mijn eigen beleidsterrein kijk de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) - dan lijkt het alleen nog maar om geld te gaan.

 

Geld dat er kennelijk niet is. En om personeel. Eerst was het mantra 'Er is geen geld', toen was geld het probleem niet, maar het gebrek aan personeel. En nu hebben we beide niet meer. “De houdbaarheid van de Wmo staat onder druk” wordt er landelijk en lokaal aan alle kanten geroepen.

 

De vraag groeit te hard want de vergrijzing komt op ons af. Er is geen personeel. De zorg wordt onbetaalbaar. Mensen moeten zelfredzamer worden, mantelzorgers moeten echt meer (zelf) doen om het personeel te ontlasten en het liefst ook meer gaan werken, enzovoort, enzzovoort. 

 
Maar waar is de andere kant van dit verhaal? We kijken voortdurend naar het euro-teken op de munt, maar vergeten de andere kant: de kop. Waar zijn de gezichten van de mensen die zorg nodig hebben? Het gezicht van die overbelaste mantelzorgers? Het besef dat wij over 30 jaar zelf in dit schuitje zitten en dan ook goede zorg hopen te krijgen?

 
We zagen de dubbele vergrijzingsgolf van mijlenver aangekomen. Dit maatschappelijke probleem is ons niet overkomen. Het is het gevolg van hele bewuste bestuurlijke keuzes om de verzorgingshuizen te sluiten en om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Een geplande besparing van dure intramurale zorgkosten die we nu terugkrijgen door een grotere vraag naar Wmo - voorzieningen.

 

Als we A zeggen moeten we ook B zeggen. Als we daadwerkelijk willen dat mensen langer thuis blijven wonen moeten we dat ook faciliteren. En dat vraag om investeringen in de zorg en de Wmo, en niet om bezuinigingen. Goede zorg kost geld, dat klopt. 

Dat de zorg onder druk staat zal ik natuurlijk niet ontkennen. Evenmin de grote personeelstekorten die in allerlei maatschappelijke sectoren zichtbaar zijn. Maar er zijn kansen en oplossingen als we maar durven om het anders te doen. Als we bijvoorbeeld preventief en collectief trapliften gaan plaatsen in plaats van deze alleen als individuele maatwerkvoorziening toekennen.

 

Als we zorgaanbieders en hulpmiddelenleveranciers buurten en postcodegebieden gaan toewijzen om klanten sneller en efficiënter te kunnen bedienen.  Als we gaan doen wat nodig is in plaats van wat er in de regeltjes staat.

 
Laten we vooral niet te kortzichtig alles weg gaan bezuinigen, want de Wmo is eigenlijk relatief goedkope, veelal preventieve, zorg. Hulp bij huishouden, dagbesteding, goede hulpmiddelen, goede mantelzorgondersteuning, woningaanpassingen, zorgen ervoor dat mensen langer zelfstandig in hun eigen huis en met hulp van hun omgeving kunnen blijven wonen.

 

Dat ze de deur uit kunnen, mee kunnen doen en een prettig leven kunnen leiden. Dat ze volwaardig kunnen participeren. Met elk ander scenario zijn we volgens mij als maatschappij veel duurder uit.  

 

En belastinggeld besparen is natuurlijk altijd goed, maar laten we dan eerst eens de verspilling van geld aanpakken in het sociaal domein, voordat we roepen dat de burgers te veel kosten. Alleen al de aanbestedingen in het sociaal domein kosten bakken met belastinggeld en hebben vaak verlies van personeel als gevolg.

 

Onnodige bezwaar- en beroepsprocedures, fouten in aanvraag- en indicatietrajecten, starre regels en bureaucratie, slechte bedrijfsvoering. Er kan zoveel efficiënter, integraler, effectiever, goedkoper en beter gewerkt worden. De Wmo is niet onhoudbaar, misschien een beetje uit de tijd. Het systeem en onze werkwijze passen niet meer bij de huidige maatschappelijke ontwikkelingen.  

Dus beste politici en beste ambtenaren, laten we die kant van het verhaal ook eens vertellen en de mensen in plaats van de euro’s centraal stellen. Laten we investeren in de Wmo, dat betaalt zich absoluut terug.  

Terug naar het nieuwsoverzicht »

---