23 november 2021

“Het Rijksmuseum is van en voor iedereen”

Het educatieve centrum van het Rijksmuseum 'De Teekenschool' heeft sinds kort een plateaulift om mensen met een beperking gastvrij te kunnen ontvangen. En dit is nog maar een van de vele veranderingen die manager Toegankelijkheid Cathelijne Denekamp doorvoerde. Ze bruist van de energie, maar is vooral een regelaar: de doelgroep is aan het woord.

 

Cathelijne organiseerde eerst evenementen bij het Rijksmuseum, en werd 4 jaar geleden manager Toegankelijkheid. Ze werkt met veel organisaties samen, waaronder Cliëntenbelang Amsterdam. “Ik heb regelmatig mensen uit de doelgroep nodig om faciliteiten of programma’s te testen, of om een gesprek mee te voeren.”

 

Samenwerking met doelgroep

“Ik ben een regelaar, een spin in het web”, zegt Cathelijne, “de wensen en ideeën komen vanuit de doelgroep zelf.” Uit gesprekken met mensen met meervoudige beperkingen bleek bijvoorbeeld dat er een verschoonruimte ontbrak voor volwassenen en grote kinderen die liggend verschoond moeten worden. Er is nu een ruimte met een ligbed en een tillift. Alles is gemaakt met en getest door mensen uit de doelgroep.

 

Teekenschool heeft nu gelijkwaardige toegang

Cathelijne vindt gelijkwaardigheid erg belangrijk: “Onze Teekenschool was op zich wel toegankelijk voor mensen in een rolstoel, maar ze konden niet zelfstandig naar binnen. Dat is niet gelijkwaardig. En al helemaal niet gastvrij, want je moest via de achterdeur naar binnen via een lift.

 

Er moest een beveiliger gebeld worden, die soms wel, maar soms ook niet de juiste sleutel voor die lift had. Daarna moest de bezoeker zware deuren met drangers trotseren. Kortom, het duurde lang en was moeizaam. Vanaf nu kun je via de voordeur naar binnen, net als iedereen.”

 

Videotour in gebarentaal

Om het museum toegankelijk te maken voor dove mensen hebben we een rondleiding in Nederlandse Gebarentaal (NGT), waarbij dove mensen de rondleiding geven. Op de app van het Rijksmuseum staat een videotour in NGT, waarbij de informatie over een kunstwerk in kortere video’s is verdeeld.

 

Zo kan de kijker wisselen tussen de app en het kunstwerk. “Tegelijkertijd naar gebaren en een schilderij kijken bleek niet handig” zegt Cathelijne. NGT is opgenomen in de app als tiende taal.

 

Alles start bij bewustwording

Bewustwording is een heel belangrijke randvoorwaarde voor toegankelijkheid. Cathelijne neemt daarom elke week drie medewerkers mee door het museum. Ze krijgen dan een zogenaamd ‘beperkingenpak’ aan. Met gewichten aan hun armen en benen, een speciale kokervisiebril en een koptelefoon, merken ze hoeveel moeite alles kost en hoe snel de vermoeidheid toeslaat.

 

Begrip voor autisme

Maandelijks nodigt Cathelijne iemand met een beperking uit bij de personeelsbijeenkomst. “Een medewerker had zijn moeder met Parkinson gevraagd om wat te komen vertellen. Het lukte haar niet om uit haar stoel op te staan om naar voren te komen. Op een later moment ging dat wel. Zoiets maakt mensen ervan bewust dat een beperking wisselend kan zijn.

Een andere keer vertelde een medewerker over zijn eigen beperking, namelijk autisme. Dat hij daarom in bepaalde situaties heel neutraal kijkt, terwijl men een glimlach verwacht. Hij kreeg veel begrip van zijn collega’s. Zo snijdt het mes aan 2 kanten, want collega’s leren elkaar hierdoor beter kennen.”

 

Gastvrijheid

Dat Cathelijne de Hotelschool gedaan heeft, kun je goed merken aan haar oog voor gastvrijheid. “Een gebouw kan nog zo toegankelijk zijn, als je niet goed ontvangen wordt, heb je geen fijne ervaring. In het verleden is het wel eens voorgekomen dat een kassamedewerker schrok toen een dove bezoeker haar wat duidelijk wilde maken in gebarentaal.”

 

Inmiddels zijn alle medewerkers getraind in basale gebarentaal. Iedereen kent minimaal 10 gebaren, waaronder ‘Welkom in het Rijksmuseum!’

 

Rijksmuseum voorbeeld voor andere organisaties

Wij hopen dat meer (publieke) organisaties een manager Toegankelijkheid zullen aanstellen. Toegankelijkheid en participatie in de cultuursector komt steeds beter van de grond, maar het is meestal maar een klein onderdeel van iemands takenpakket.

 

Daarnaast is het te prijzen dat het Rijksmuseum de ideeën vanuit de doelgroep laat komen, zonder zelf in te vullen wat de mensen nodig zouden kunnen hebben, en hoe dat eruit moet zien.

Terug naar het nieuwsoverzicht »

---